Onderwater bevallen is in België maar mogelijk in zo’n twintig materniteiten waaronder AZ Sint-Maarten. Ons ziekenhuis biedt een unieke mogelijkheid in de regio voor aanstaande ouders om te kiezen voor een badbevalling. Twee van de acht verloskamers zijn voorzien van een bevalbad. Jaarlijks vinden hier ongeveer 50 badbevallingen plaats.
In dit artikel:
Voordelen van een badbevalling
Het bad voelt voor veel vrouwen aan als een veilige plek, een warme en rustige omgeving voor zowel moeder als baby. De algemene voordelen tijdens de arbeid en de bevalling zijn meer ontspanning, het gevoel van gewichtloosheid en het gemakkelijk kunnen veranderen van positie. Voor de baby verloopt de overgang van de baarmoeder naar de buitenwereld vriendelijker en geleidelijker. Dit ondersteunen we ook door het dimmen van het licht en harde geluiden in de omgeving.
Specifieke voordelen
- Vrouwen die in water relaxeren en/of bevallen ervaren over het algemeen minder pijn waardoor minder vraag naar pijnmedicatie.
- Daarnaast ervaren we ook een toename van de weeënactiviteit door een hogere productie van endorfines en oxytocine.
- Door het stressverlagende effect van het warme water en het beter en regelmatiger kunnen opvangen van de weeën ontstaat er een betere bloedcirculatie. Hierdoor is er meer zuurstofvoorziening naar de baby.
- Tijdens een badbevalling is er door de ontspanning van de weefsels van de bekkenbodem minder kans op een ruptuur. De gynaecoloog voert vrijwel nooit een episiotomie uit.
Voorwaarden voor een badbevalling
Om gebruik te maken van het bad tijdens de arbeid en/of bevalling kijken we naar vrouwen met een ongecompliceerde zwangerschap en een zwangerschapsduur tussen 37 weken en 41 weken en 6 dagen.
Ander voorwaarden zijn vanzelfsprekend een eenling zwangerschap, een hoofdligging, een goede monitor en het engagement om niet te vlug het bad in te gaan (tijdens de actieve fase: vier tot vijf centimeter ontsluiting).
Contra-indicaties
In volgende situaties raden we een badbevalling af:
- Prematuriteit (minder dan 37 weken)
- Hoogrisico zwangerschappen (TWIN, ernstige groeiretardatie, zwangerschapshypertensie/pre-eclampsie, diabetes + macrosomie)
- Epilepsie
- Infectieziekten
- Noodzaak voor continue bewaking
- Een suboptimale monitor
- Meconiaal vruchtwater
- Ruimer vaginaal bloedverlies
- Diarree
- Koorts/infectie
Hoe werkt het verlosbad?
We vullen het verlosbad met water van ongeveer 37 graden Celsius. De vroedvrouw controleert dit regelmatig met een badthermometer om oververhitting te voorkomen.
We laten water lopen tot net onder het niveau van de deur waarna de toekomstige moeder in het bad plaatsneemt. Vervolgens sluiten we de deur en vullen het bad verder aan. De buik van de zwangere dient maximaal onder water te zijn. Massage met een zachte of hardere douchestraal kan extra verlichting van pijn geven.
Tijdens een badbevalling zorgen we voor een rustige omgeving, voldoende badwater met een constante temperatuur en proper water.
Verschillende houdingen zijn mogelijk
- Rugligging
- Zijligging
- Kleermakerszit
- Op handen en knieën
Voor extra comfort kan er ook gebruik gemaakt worden van speciale waterbestendige (rol)kussens.
Niet langer dan twee uur in bad
Hierdoor vermijden we oververhitting en daling van de bloeddruk. Dit kan leiden tot een vermindering van de weeënactiviteit en zuurstofvoorziening naar de baby. Een mogelijk alternatief is een afwisseling in en uit het bad.
Monitoring van de baby
Uitwendige monitoring van de baby kan intermittent maar ook continu en draadloos gebeuren waardoor het een regelmatige verandering van positie niet in de weg staat.
Hoe verloopt een badbevalling?
Een bevalling onderwater blijft een gewone bevalling. Alle prenatale voorbereiding die de zwangere en haar partner hebben gevolgd en uitleg die ze hebben ontvangen over een realistisch te verwachten verloop, kunnen ze toepassen.
De geboorte
De baby wordt onder water geboren en rustig binnen 60 seconden naar de oppervlakte gebracht. De baby zal dan pas voor het eerst zelf ademen. Eenmaal deze fase wordt erop gelet dat het hoofdje boven het water blijft.
Als de navelstreng lang genoeg is, wordt indien gewenst, het afklemmen hiervan uitgesteld (minimaal 1 minuut), tenzij de conditie van moeder of kind dit niet toelaat.
Net als bij een niet-badbevalling moedigen we onmiddellijk huid-op-huidcontact op de borst van de moeder aan. De vroedvrouw(en) houden continu alle parameters van de pasgeborene in de gaten en zorgen voor verwarmde handdoeken voor moeder en baby.
Na de geboorte
Na de geboorte wordt standaard Syntocinon toegediend ter bloedingspreventie. De placenta wordt meestal geboren nadat het water is weggelopen of eenmaal de patiënte terug op het bed ligt.
Het bad verlaten?
Redenen om het bad te verlaten zijn het verzoek om pijnmedicatie (meestal een epidurale verdoving), maar ook een verslechtering van de foetale conditie, meconiumhoudend vruchtwater, ruimer bloedverlies etc.
Andere redenen zijn het optreden van dystocie waarbij een niet vorderen van de ontsluiting of niet vlot en gemakkelijk gaan van de uitdrijving.
Water en geboorte: de eeuwenoude band tussen mens en water
Watergeboortes zouden al eeuwenlang bestaan. De voordelen worden de laatste jaren herontdekt. Er vinden steeds meer bevallingen in bad plaats.
De Franse obstetricus Michel Odent (1930) gaf zijn patiënten de vrijheid om tijdens de bevalling op hun instincten te vertrouwen en te doen wat ze wilden. Veel vrouwen kozen spontaan voor een warm bad om te relaxeren maar ook om te bevallen.
We weten dat een warm bad de toekomstige moeder rustig kan maken waardoor het hele lichaam kan ontspannen, hetgeen kan helpen om pijnlijke weeën op te vangen en tijdens de geboorte. Zo werd het idee van onderwater bevallen in het Westen geïntroduceerd. Een eerste artikel door Odent verscheen in 1983 in The Lancet.
Meer informatie over materniteit?
Om aanstaande ouders voor te bereiden op de bevalling en het verblijf in het ziekenhuis ontwikkelden we deze website: www.azsintmaarten.be/materniteit. Hier vind je onder andere een rondleiding, uitgebreide informatievideo en infobrochures.