Sinds februari 2024 maakt AZ Sint-Maarten gebruik van een operatierobot, ook voor het verwijderen van longtumoren. Het ziekenhuis treedt hiermee toe tot een beperkt kransje van niet-universitaire centra die robotgeassisteerde longsparende chirurgie met een eigen team systematisch zullen aanbieden. Initiatiefnemer is dr. Valentin Noyez (medisch diensthoofd vasculaire en thoracale heelkunde).
“Het idee leefde al langer. In september 2023 hakten we de knoop door. Tussen september en februari werden structuur, kennis en vaardigheden op punt gezet met o.a. opleidingen in Gent, Straatsburg en de officiële starttraining in Barcelona. Aansluitend gebeurde in februari 2024 de eerste ingreep.”
Indicaties
Momenteel focust de dienst vasculaire en thoracale heelkunde met de robot op anatomische resecties in het kader van een tumor in de longen. In de toekomst kunnen hier andere indicaties bijkomen.
Bij anatomische resecties verwijdert de chirurg een anatomisch gedefinieerd gedeelte van de long inclusief lymfeklieren (lymfeklierevidement). Die aanpak zorgt ervoor dat de tumor en afvoerende lymfe- en bloedvaten zoveel mogelijk mee worden weggenomen. Daarbij is de filosofie om, indien mogelijk, zoveel mogelijk longsparend te werken door enkel een segment van een longkwab weg te nemen i.p.v. een volledige kwab.
“Ook bij de klassieke kijkoperaties zette ik al volop in op segmentresectie”, vult dr. Valentin Noyez aan. “In 2021 investeerden we als eerste in België in het SynergyID, Near-Infrared Fluorescence Imaging-systeem van Arthrex. De innovatieve techniek helpt om met infrarood-fluorescentie met indocyaninegroen (kleurstof) het te verwijderen segment zeer scherp zichtbaar af te lijnen.”
Naast bovenvermelde techniek draagt ook een 3D-reconstructie van de long op basis van een CT bij tot de kwaliteit en mogelijkheden van segmentectomie. “Je brengt niet alleen de long in kaart, maar ook de bloedvaten met alle vertakkingen, de luchtwegen met alle vertakkingen, welke vertakking naar welk longdeel gaat en welke longsegmenten je moet verwijderen om de tumor helemaal weg te hebben.”
Met robotchirurgie een stapje verder gaan
Met de operatierobot verhoogt AZ Sint-Maarten verder de kwaliteit van longsparende chirurgie bij longtumoren. “De operatierobot laat toe om net iets preciezer te werken. Misschien is het woord gecontroleerder nog beter op zijn plaats”, accentueert dr. Noyez. “Segmentectomie via een klassieke kijkoperatie is perfect mogelijk, maar complex. In de longen heb je fragiele bloedvaten. Hoe verder je in de vertakkingen gaat hoe dunner ze worden. Disseceren van deze kleine bloedvaten en het wegnemen van kleinere stukjes long met de operatierobot verloopt gecontroleerder. Met robotgeassisteerde chirurgie is het daarnaast haalbaar om nog meer lymfeklieren weg te halen. We zien ook minder bloedverlies. De combinatie van de nauwkeurigheid van de robot met infrarood-fluorescentie met indocyaninegroen maakt dat een oncologisch correcte en veilige operatie nog haalbaarder is.”
De operatierobot is een meerwaarde voor de dienst vasculaire en thoracale heelkunde van AZ Sint-Maarten. “Het is een extra techniek die we kunnen inzetten. In wetenschappelijke literatuur lezen we dat robotgeassisteerde longchirurgie eenzelfde postoperatief verloop kent als een klassieke ingreep. Onze ervaringen bevestigen dit. De robot laat ons nog meer toe om in functie van de specifieke patiënt en indicatie een ingreep voor te stellen die tot het beste resultaat leidt.”
Betaalbaarheid
Het RIZIV betaalt de robotchirurgie maar terug voor één indicatie: prostatectomie. “Toch zetten we de operatierobot ook in voor andere ingrepen wanneer dit een meerwaarde heeft. Dankzij een robotfonds, opgericht door artsen en directie van het ziekenhuis, rekenen we extra kosten door gebruik van de robot niet door aan de patiënt en is kwaliteitsvolle chirurgie voor iedereen toegankelijk in AZ Sint-Maarten.”
Teamwerk
Opereren met de robot vraagt een andere aanpak. “Het hele team van OK-verpleegkundige, chirurg en anesthesist moet mee zijn. Zelf sta ik niet aan de operatietafel maar bedien ik de robot. Mijn venster op de patiënt is een scherm in de robot. Daarom assisteert er steeds een tweede arts die aan de operatietafel staat en indien nodig kan ingrijpen. In mijn geval is dit mijn collega dr. Thirsa Michiels. Daarnaast hebben ook de OK-verpleegkundigen mee opleidingen gevolgd.”
In AZ Sint-Maarten zijn er ondertussen al meerdere disciplines (urologie, algemene en abdominale heelkunde en gynaecologie) die met robotchirurgie werken. “Het is fijn om te zien dat ze enthousiast zijn om te zien dat vasculaire en thoracale heelkunde hier ook mee van start gaat. Ze komen spontaan informeren of alles goed loopt en staan klaar om ons te helpen indien nodig. Inpikken op nieuwe mogelijkheden en grenzen verleggen, motiveert mensen.”