Het aantal patiënten die wachten op een transplantatie, stijgt ieder jaar. Voor een niertransplantatie bedraagt de gemiddelde wachttijd in België twee tot vier jaar. Voor een lever-, hart- of longtransplantatie gemiddeld zes tot twaalf maanden. Met een avondsymposium op 9 oktober 2019 wilde het zorgnetwerk Briant artsen bewustmaken van hun rol in orgaandonatie. Briant is het netwerk met het Imeldaziekenhuis (Bonheiden), H.-Hartziekenhuis (Lier), AZ Sint-Maarten (Mechelen) en AZ Jan Portaels (Vilvoorde). Zo’n 200 deelnemers verzamelden in het moderne congrescentrum van AZ Sint-Maarten.
Orgaandonatie is het wegnemen van organen bij een donor. Orgaantransplantatie is het chirurgisch vervangen van een ziek orgaan door een gezond orgaan, afkomstig van een donor. Orgaan- en weefseltransplantaties leveren elk jaar een belangrijke bijdrage aan de kwaliteit van leven en overleven voor honderden mensen in België. Een overleden donor kan tot acht mensenlevens redden en de levenskwaliteit van zo’n vijftig mensen verbeteren.
Enkele cijfers
België is inzake orgaandonatie aangesloten bij de internationale organisatie Eurotransplant. Op hun wachtlijst staan ongeveer 15.000 patiënten. Per jaar regelt de organisatie de verdeling van ongeveer 7.000 donororganen (bron: Eurotransplant). In België hebben zo’n 373.500 mensen zich als donor geregistreerd. Bijna 198.000 personen hebben zich formeel verzet als orgaandonor. In 2018 gebeurden 1.085 transplantaties met organen van overleden donoren. Zo’n 1.340 mensen staan deze maand in België op de wachtlijst (bron: Overleven Doorgeven - provincie Vlaams-Brabant en UZ Leuven).
Orgaantransplantatie is het slachtoffer van zijn eigen succes. Door de verbeterde operatietechnieken en medicatie kunnen steeds meer mensen geholpen worden met een transplantatie. Hierdoor is er een grote toename op de wachtlijst terwijl het aantal donoren quasi gelijk blijft. Er zijn dus momenteel meer mensen die een orgaan nodig hebben dan dat er donororganen beschikbaar zijn, ondanks de goede wetgeving in België.
Artsen sensibiliseren
Tijdens het symposium overliepen artsen uit de verschillende ziekenhuizen de verschillende belangrijke facetten van orgaandonatie. Niet alleen medische aspecten, maar ook organisatorische en ethische aspecten. Orgaandonatie vraagt immers dat er snel en doortastend opgetreden wordt. Meer artsen die de reflex hebben om potentiële orgaandonoren aan te melden, kunnen helpen om het tekort aan transplanteerbare organen te verminderen.
Wat kan je zelf doen?
Ben je in het bevolkingsregister ingeschreven (of minstens zes maanden in het vreemdelingenregister), dan ben je automatisch een potentiële orgaandonor. Sinds een wetswijziging in 2007 voorziet de wet dat nabestaanden zich niet kunnen verzetten wanneer artsen een of meer organen willen doneren voor transplantatie.
Wil je uitdrukkelijk als donor gekend zijn dan kan je jouw keuze bij de dienst bevolking van je gemeentehuis/stadhuis laten registreren. Je keuze wordt dan opgenomen in het Rijksregister. Dat is belangrijk. De transplantatiecoördinator raadpleegt het Rijksregister altijd wanneer een slachtoffer hersendood is om na te gaan of de overledene donor is of niet. Wil je bewust geen organen afstaan als donor? Ook dat kan je bij de dienst bevolking laten registreren.