Overslaan en naar de inhoud gaan

Dankzij betere medicatie en betere technieken op de dienst cardiologie zijn de prognoses van patiënten met hartproblemen duidelijk verbeterd. Ondanks die belangrijke vooruitgang blijven hart- en vaatziekten de belangrijkste overlijdensoorzaak in de westerse wereld.

Op het vlak van preventie valt zeker nog vooruitgang te boeken. Veel hartaandoeningen worden veroorzaakt door vernauwingen van de kransslagaders. Dat proces heet ook wel atherosclerose.

We zien dat bij ieder van ons een zekere graad van atherosclerose optreedt. De snelheid waarmee dat evolueert, is afhankelijk van een aantal factoren. Een heel aantal van die factoren kunnen we zelf beïnvloeden.

Niet-beïnvloedbare factoren

  • genen: het genetisch materiaal dat we bij onze geboorte hebben meegekregen;
  • leeftijd: met toenemende leeftijd zet het proces van atherosclerose zich verder;
  • geslacht: bij mannen en vrouwen komen hart- en vaatziekten nagenoeg even frequent voor. Echter bij mannen treden ze over het algemeen op iets jongere leeftijd op dan bij vrouwen.

Beïnvloedbare factoren

Suikerziekte of diabetes

Door slecht gecontroleerde suikerziekte treden sneller vernauwingen in de kransslagaders op (atherosclerose). Daarom is het belangrijk om eventuele suikerziekte vroegtijdig op te sporen. Ook moet de goede regeling van de suiker bij gekende suikerpatiënten strikt gecontroleerd worden. Word je opgenomen met een hartprobleem? Dan doen we altijd een onderzoek naar de eventuele aanwezigheid van suikerziekte.

Cholesterol

Ook een hoog cholesterolgehalte veroorzaakt een snellere evolutie van vernauwingen in de kransslagaders (atherosclerose). Het is vooral de LDL-cholesterol, ook wel de slechte cholesterol genoemd, die zich neerzet in de wand van de slagaders en aldus het proces van atherosclerose mee bepaalt. Het cholesterolgehalte wordt ten dele bepaald door genetische factoren. Maar ook voeding speelt hierin een zeer prominente rol. De diëtiste informeert je verder daarover. Zo nodig krijg je medicatie voorgeschreven om je cholesterolgehalte te verlagen. Zeker als je reeds hartproblemen hebt gehad ten gevolge van atherosclerose.

Roken

Roken geeft niet alleen een verhoogd risico op het ontwikkelen van longkanker en andere kankers, het speelt ook een zeer belangrijke rol in de ontwikkeling van atherosclerose. Volledig stoppen met roken is steeds absoluut aangewezen

Bloeddruk

Regelmatige metingen

Tenzij je bloeddruk extreem hoge waarden heeft, geeft een te hoge bloeddruk (arteriële hypertensie) meestal geen duidelijke klachten. Op lange termijn geeft arteriële hypertensie echter een fors verhoogd risico op het ontwikkelen van cardiovasculaire aandoeningen als hartinfarct, hersentrombose en hartfalen. Op elke raadpleging controleren we daarom je bloeddruk. Steeds meer patiënten beschikken nu over een automatische bloeddrukmeter waarmee ze zelf thuis de bloeddruk kunnen opvolgen. De bloeddruk kan sterk variëren. In een stresssituatie of tijdens een inspanning zal de bloeddruk bijvoorbeeld stijgen. Op basis van één meting van de bloeddruk kunnen we dan ook nooit de diagnose van arteriële hypertensie stellen. Daarvoor zijn meerdere metingen noodzakelijk.

Bij heel wat mensen zal de bloeddruk op de raadpleging hoger zijn dan wanneer die thuis in een rustig ontspannen situatie gemeten wordt. Dat fenomeen, waarbij enkel op de raadpleging een te hoge bloeddrukwaarde wordt vastgesteld, noemen we “witte jas hypertensie”. Bij meting van de bloeddruk noteren we steeds de systolische bloeddruk (bovendruk) en de diastolische bloeddruk (onderdruk). Of er sprake is van arteriële hypertensie kunnen we enkel op basis van verschillende metingen vaststellen. Bij arteriële hypertensie spreken we veelal van een gemiddelde bloeddruk van meer dan 140/90 mmHg.

Behandeling

Voor de behandeling van een hoge bloeddruk is het in eerste instantie nodig je levenswijze aan te passen. Denk aan zoutbeperking, alcoholbeperking, gewichtscontrole en voldoende lichaamsbeweging. Zo nodig wordt ook een behandeling met medicatie opgestart, waarbij we op regelmatige intervallen je bloeddruk controleren. Bij patiënten die zelf over een automatische bloeddrukmeter beschikken, stellen we soms voor om tijdens een periode van bijvoorbeeld zeven dagen tweemaal daags te meten: ’s morgens en ’s avonds. Op basis van het gemiddelde resultaat van die metingen wordt eventueel de behandeling aangepast.

Lichaamsbeweging en voeding

Voldoende lichaamsbeweging en een gezonde voeding zijn voor iedereen essentieel. Dat geldt zowel voor mensen die nog geen hartaandoening hebben gehad als voor mensen die reeds een hartaandoening hebben doorgemaakt. Vandaar dat we al onze patiënten aanzetten om voldoende te bewegen. In eerste instantie kan dat gebeuren via een hartrevalidatieprogramma. We adviseren iedereen om minimaal dertig minuten per dag een matig intensieve inspanning te leveren.

Welke voeding?

Een gezonde body mass index (BMI) is samen met voldoende lichaamsbeweging een van de belangrijkste pijlers in de preventie van hart- en vaatziekten. We worden geregeld geconfronteerd met tegenstijdige informatie over voeding, waardoor het maken van een juiste voedingskeuze niet altijd even makkelijk is. Talrijke wetenschappelijke studies tonen aan dat een mediterrane voeding tot de aanbeveling strekt. Op de website van de cardiologische liga  www.liguecardioliga.be  (item preventie) en op de website van het Vlaams instituut voor gezondheidspromotie www.vigez.be kan je wetenschappelijk onderbouwde informatie over voeding en een gezonde levensstijl terugvinden.

Diëtist

Tijdens je verblijf in het ziekenhuis kan de arts ervoor zorgen dat je bezocht wordt door de diëtist. De diëtist kan je eet- en leefgewoonten in kaart brengen en je nuttige tips geven in verband met een zo optimaal mogelijke voeding. Ook ambulant kan je (via een verwijsbrief van je arts) een beroep doen op de diëtist van het ziekenhuis.