Bij de laatste bevraging in 2019 waren 84% van de patiënten tevreden over het ontbijt, middag- en avondmaal dat ze voorgeschoteld krijgen. De Centrale Voedingsdienst stelt dan ook alles in het werk om patiënten een lekkere en gezonde maaltijd voor te schotelen. Resultaat? Zo’n 300 maaltijdvarianten waarmee AZ Sint-Maarten inspeelt op de wensen en gezondheidsbehoeften van patiënten.
Ann Bellekens is hoofdverantwoordelijke diëtetiek/tabacologie. De dienst telt elf medewerkers en werkt naast AZ Sint-Maarten ook voor de andere voorzieningen van Emmaüs vzw. “Het is fijn vast te stellen dat onze patiënten onze aanpak waarderen. In 2012 was de tevredenheid 72%. In 2016 82%. Dit jaar doen we opnieuw beter.” Dergelijke hoge score is enkel bereikbaar met een heldere visie op voeding en een goed georchestreerde Centrale Voedingsdienst.
Een kwaliteitsvolle standaardmaaltijd
De eisen waaraan kwaliteitsvolle maaltijden moeten voldoen, evolueren. In 2017 lanceerde het Vlaams Instituut Gezond Leven de geactualiseerde voedingsdriehoek. Voor de Centrale Voedingsdienst de aanleiding om haar maaltijden te evalueren en bij te sturen.
Ann: “We kozen ervoor om bij opname iedereen bruin brood te geven’ en nemen minder rood vlees in de menu’s op. Vlees vervangen we makkelijker door kaas of yoghurt. I.p.v. twee zakjes suiker, wordt slechts één zakje op de plateaus gelegd. We dringen onze keuze echter niet op aan de patiënt. Wie bijvoorbeeld wit brood wenst, kan dit probleemloos krijgen.”
De diëtist op bezoek
“Per dag zijn er drie tot vier diëtisten actief bij patiënten die in AZ Sint-Maarten gehospitaliseerd zijn. Elk hebben ze een aantal afdelingen toegewezen gekregen. Ze gaan op vraag van een patiënt, arts of verpleegkundige bij een patiënt langs,” vertelt Ann. “Wanneer bijvoorbeeld een patiënt enkele malen weinig of niets eet of ontevreden is, wordt dit aan ons gesignaleerd. We gaan dan in dialoog met de patiënt. Een patiënt kan bijvoorbeeld middenin een chemobehandeling zitten. Dit kan leiden tot een droge mond of tot veranderde geur- of smaakbeleving. Dit uitleggen aan een patiënt helpt hem om beter te begrijpen wat er gebeurt. Anderzijds kunnen we ook soms oplossingen zoeken in de maaltijdsamenstelling zelf.”
Oncologiepatiënten zijn o.a. een patiëntengroep waarbij standaard een diëtist langskomt. Ook op de geriatrische afdeling gebeurt dit. Ann: “Voeding is hier zeer belangrijk. Op geriatrie werken we bijvoorbeeld nauw samen met de logopedisten omwille van slikproblemen. Een aangepaste voeding is belangrijk om mogelijke ondervoeding te voorkomen en een herstelproces te ondersteunen.”
Ook de samenwerking met de behandelende artsen is van zeer groot belang. “De arts heeft een algemeen beeld van de patiënt,” vult Ann aan. “Blindelings een maaltijd aanpassen kan soms ongewenste effecten hebben op andere terreinen. Daarom overleggen we op twee niveaus met de artsen. Enerzijds in de commissie nutritie. Anderzijds, wanneer nodig, individueel i.f.v. specifieke patiënten.”
Een boterham met choco?
Kinderen zijn niet altijd de makkelijkste klanten. Krijgen ze bij AZ Sint-Maarten een boterham met choco? “Waarom niet?” lacht Ann. “We zullen de maaltijd echter ook altijd aanvullen met iets hartigs. Ook hier is de voedingsdriehoek weer een referentiepunt.”
Enkele diëtisten specialiseerden zich tot pediatrische diëtist. In samenwerking met de kinderartsen en de hoofdverantwoordelijke van de afdeling pediatrie stemmen ze de maaltijden af op de voedingsbehoeften en verwachtingen van de kinderen. Zij houden ook elke woensdag ambulante raadplegingen voor ouders en hun kinderen.
Speciale wensen?
Vegan, vegetarisch, flexitarisch (een mix van vegetarisch en toch soms vlees), zonder gluten, halal of koosjere maaltijden? Eetpatronen evolueren. En wat blijkt? Bij AZ Sint-Maarten is veel mogelijk.
Ann: “Een patiënt kan bij ons speciale wensen doorgeven. We houden hier dan in de maaltijdsamenstelling rekening mee. Met al die verschillende mogelijkheden maken we het ons niet gemakkelijk. Voor ons staat de patiënt centraal.”
Herstelvoeding
Het is al enkele malen aangehaald: voeding speelt een belangrijke rol in het herstelproces.
Voorbeelden zijn zeer divers: darmsparende voeding, energierijke voeding voor patiënten die vermagerd zijn, ondervoed zijn of anorexia hebben. “Dit vraagt ook meer wetenschappelijke opvolging. Rond oncologische voeding bijvoorbeeld komen we o.a. regelmatig samen met diëtisten uit andere ziekenhuizen om ervaringen uit te wisselen en adviezen te uniformiseren.”
Hier zijn ook contacten met leveranciers belangrijk. “Persoonlijk proberen we maaltijden zoveel mogelijk intern samen te stellen omdat we de visie hanteren dat we liever bestaande maaltijden verrijken i.p.v. een langdurig gebruik van gespecialiseerde voeding. Toch is het onze taak om evoluties op te volgen. Zo zijn we bijvoorbeeld gaan samenwerken met een bedrijf dat broodpap maakt. Waarom? Enerzijds: zelf broodpap maken is een tijdsintensieve activiteit. Anderzijds, en doorslaggevend: dit bedrijf neemt ook in haar service op dat ze aan huis leveren. Dit ervaren we als een reële meerwaarde. Naar dat type oplossingen zoeken we.”
Tip voor de patiënt
Er is veel mogelijk bij AZ Sint-Maarten. Een gezonde voeding primeert. De maaltijden maximaal laten inspelen op de voedingswensen van de patiënt is een tweede belangrijke parameter. “300 maaltijdvarianten is niet niets,” besluit Ann. “Als ik echter één tip mag geven: de patiënt mag niet aarzelen om ons feedback te geven. We hebben als diëtist liever een patiënt waarmee we in dialoog kunnen gaan om een oplossing te zoeken dan een patiënt die ontevreden naar huis gaat.”
Meer informatie en contact
Ann Bellekens
Hoofdverantwoordelijke diëtetiek/tabacologie
De diëtisten doen ook ambulante consulten van maandag tot en met donderdag tussen 8.30 en 17.30 uur.
Bel 015 89 10 11 voor een afspraak.