Een biotechnicus van AZ Sint-Maarten ontwikkelde een hulpstuk waarmee COVID-19 vaccins gemakkelijker vanuit grote pakketten verplaatst kunnen worden naar kleinere dozen voor ontdooiing. Het ziekenhuis, dat mee instaat voor de verdeling van de vaccins, printte de hulpstukken a.d.h.v. een 3D-printer. Het ontwerp van de hulpstukken werd gedeeld met de 40 andere ziekenhuishubs in België die de COVID-19 vaccins verdelen. Op vraag van Zorgnet Icuro print AZ Sint-Maarten momenteel hulpstukken voor de 12 andere ziekenhuishubs in Vlaanderen.
Het idee voor het hulpstuk ontstond n.a.v. de dry run (oefendag) van 17 december 2020. Per Belgische deelstaat testte 1 ziekenhuishub de procedure van de verdeling van de COVID-19 vaccins. Voor Vlaanderen werd AZ Sint-Maarten uitgekozen voor deze dry run. Tijdens de oefendag werd duidelijk dat het beschermingsmateriaal dat gedragen moet worden om de vaccins te verplaatsen, hinderlijk is en de procedure vertraagt. Een oplossing werd gezocht en, dankzij de samenwerking tussen verschillende diensten, gevonden.
Hinderlijke handschoenen
Jens van Krieken, clusterverantwoordelijke apotheek: “Om de vaccins te verplaatsen vanuit de grote verpakking naar de kleinere doos voor ontdooiing, moeten onze medewerkers dikke beschermende handschoenen dragen. De handschoenen zijn een noodzakelijk en vereist persoonlijk beschermingsmiddel. Gezien de vaccins op -80° Celsius bewaard worden kan dit, zonder de handschoenen, tot vrieswonden leiden. De grootte en de dikte van de handschoenen bemoeilijkt en vertraagt echter het manipuleren van de flesjes en houdt ook een risico in. Het glas van de vaccinflesjes is erg broos wanneer we ze uit de ultradiepvriezer halen.”
“Door de onhandige manipulatie met de handschoenen is er een reëel risico dat de vaccins beschadigd geraken, met verlies tot gevolg. De voorraad vaccins mag bovendien maximaal vijf minuten uit de ultravriezer staan. Wanneer we grote hoeveelheden moeten uittellen, moet het proces efficiënter verlopen om dit binnen de toegestane tijd te kunnen behandelen. Na de dry run is de zoektocht naar een gecombineerde eenvoudige oplossing voor deze beide problemen gestart, zodat het risico op verlies van vaccins gevoelig werd verlaagd.”
Schepje, tang en pincet
De apotheek ging in eerste instantie zelf op zoek naar een oplossing a.d.h.v. een plamuurmes met daarop geknutselde randen om 5 vaccinflesjes tegelijk te verplaatsen. Dit idee kwam terecht bij de technische dienst en biotechnicus Nils Van Trimpont. Nils ging daarop zelf aan de slag en ontwierp een model van een makkelijk te hanteren schep waarmee de flesjes eenvoudig en met een vijftal tegelijk uit de verpakking gehaald kunnen worden. Nils heeft het proces geanalyseerd, geluisterd naar de voorstelling en de ervaring van de apothekers en ontwierp naast het schepje ook een tang en pincet. Deze werden geprint met de 3D-printer in AZ Sint-Maarten.
Nils Van Trimpont: “De pincet, het schepje en de tang bestaan in totaal uit 4 onderdelen die apart geprint moeten worden. De onderdelen van het schepje en de tang kunnen op ongeveer 1,5 tot 2 uur tijd geprint worden. Voor het pincet doet de 3D-printer er 40 minuten over. Het materiaal dat we hiervoor gebruiken, is PLA (Polylactic Acid), een bioplastic gemaakt van melkzuur verkregen uit hernieuwbare plantaardige grondstoffen, zoals bijvoorbeeld maïszetmeel of suikerriet. Bovendien is PLA ook biologisch afbreekbaar.”
Hulp voor andere hubs
Jens van Krieken: “Nils had de hulpstukken klaar voor gebruik aan het begin van de Kerstvakantie. Rond die tijd werd aangekondigd dat UZ Leuven de eerste Belgische vaccinaties ging behandelen in het weekend na Kerstmis. Op zo’n belangrijke dag is het essentieel dat alles vlot verloopt. Onze ervaringen en suggesties n.a.v. de dry run deelden we met plezier met onze Leuvense collega’s. Het ontwikkelde schepje en tangetje zijn per express naar Leuven gestuurd. Na hun feedback over het gebruiksgemak en risicobeperkend nut van onze hulpstukken heeft het commissariaat de hulpstukken ook in de officiële nationale SOP’s (Standard Operating Procedure) opgenomen.”
“Op vraag van het commissariaat werd het ontwerp ook gedeeld met alle hubziekenhuizen, zodat zij het ofwel zelf of bij een externe leverancier kunnen laten printen. Zorgnet Icuro, het Vlaams netwerk voor zorgorganisaties, plaatste een bestelling bij AZ Sint-Maarten voor de andere Vlaamse hubziekenhuizen. Tegen maandag 11 januari zullen alle schepjes en pincetten geprint zijn, zodat ze geleverd kunnen worden. Door ons ontwerp de delen, willen we de andere hubziekenhuizen helpen en zo vermijden dat elke hub apart op zoek moet gaan naar een oplossing. Op die manier kunnen we kostbare tijd besparen.”